Er is in Vlaanderen geen verband tussen het aandeel migranten in een gemeente en het maatschappelijk vertrouwen of de participatie in het verenigingsleven. "Migranten hebben geen negatieve invloed op de kwaliteit van het samenleven". Dat blijkt uit een veelbesproken studie van de KU Leuven.
De studie weerlegt de racistische praat als zou de aanwezigheid van migranten zorgen voor diverse samenlevingsproblemen, een stijging van de criminaliteit of een daling van het vertrouwen tussen wijkbewoners. Die stelling werd enkele jaren geleden ook bevestigd door een onderzoek onder leiding van de Amerikaanse top-politicoloog Robert Putnam.
Het Amerikaanse onderzoek werd sindsdien veel geciteerd en de stelling dat diversiteit zorgt voor samenlevingsproblemen is gaandeweg een eigen leven gaan leiden. De Leuvense onderzoekers Tim Reeskens en Marc Hooghe hebben het Amerikaans onderzoek nu overgedaan in Vlaanderen. Uit de resultaten van het Vlaamse onderzoek blijkt dat de Amerikaanse conclusies niet geldig zijn in Vlaanderen. "Er is geen significant verband tussen de etnisch-culturele diversiteit van een gemeente en het voorkomen van sociaal kapitaal" (sociaal kapitaal komt overeen met de sterkte van de netwerken tussen buurtbewoners). Het vertrouwen en de participatie aan het verenigingsleven worden niet zozeer bepaald door de aanwezigheid van migranten als wel door individuele factoren zoals opleidingsniveau, inkomen, gezinssituatie, beroep en geloof.
Om te achterhalen waarom de resultaten van het Vlaamse onderzoek verschillen van de Amerikaanse resultaten, is volgens de onderzoekers extra studiewerk nodig. Maar Reeskens en Hooghe geven al een aantal mogelijke verklaringen. "In de VS leven blank en zwart vaak gewoon naast elkaar. Je hebt er steden die bijna 100 procent zwart zijn en steden die bijna 100 procent blank zijn. In West-Europa in het algemeen, en Vlaanderen in het bijzonder, is er minder sprake van ghetto-vorming. Ook in een zeer diverse wijk als Borgerhout wonen nog relatief veel autochtone Vlamingen, terwijl je omgekeerd relatief veel allochtonen hebt in kleinere steden als Lokeren of Zele".
Wat volgens Reeskens en Hooghe ook een rol kan spelen is het Europese systeem van sociale zekerheid. "Minderheden in de VS hebben vaak te maken met een opeenstapeling van risicofactoren: armoede, gebrekkige gezondheidszorg, slechte behuizing, werkloosheid, criminaliteit, enzovoort, en uiteraard zorgt dat voor samenlevingsproblemen. Ook in Vlaanderen is er sprake van achteruitstelling bij ethnisch-culturele minderheden, maar de uitsluiting is veel minder sterk dan in de Amerikaanse samenleving", zo besluiten de Leuvense onderzoekers. De samenvatting van deze (of een zeer gelijkaardige) studie kan je hier lezen.

De onderzoekers publiceerden eerder al verschillende studies over samenleven in diversiteit, de samenvattingen ervan zijn hier te vinden.
bron: De Morgen, VRT, KUL